شرکت صنایع تولیدی و خدماتی بهینه ساز

درمان کمر درد با فیزیوتراپی: کمردرد از علل بسیار شایع مراجعه افراد به پزشکان است.

تقریبا روزانه تعداد بسیار زیادی از افراد با اشکال مختلف کمر درد مراجعه می کنند.

کمردرد یک نشانه است نه بیماری، پس عللی وجود دارند که مموجب به وجود آورد کمر درد می شوند.

نکته قابل توجه و شایان به ذکر این است که (بیرون زدگی – پارگی دیسک) اصلا علت شایعی برای کمردرد نیست.

پس عللی وجود دارند که به صورت شایع تری موجب به وجود آمدن کمردرد می شود.

دلایل بسیار زیادی برای کمردرد وجود دارد و افراد ممکن است کمر درد خود را با کلمات گوناگونی شرح دهند.

هر چند اسپاسم عضلانی شایع ترین دلیل کمر درد است، اما مانند دیگر نقاط بدن، ستون فقرات نیز ممکن است دچار بیماری ها و آسیب های مختلفی ( مانند عفونت و ..) شود. ورزش برای کمر درد یکی از روش های بهبود کمر درد است. در این مقاله برخی از شایع ترین دلایل کمر درد ، سایر علائم همراه با درد کمر و نحوه درمان کمردرد بررسی شده است.

شایع ترین علت کمر درد

شایع ترین علت کمردرد عبارتند از:

لایه های عضلانی ستون فقرات

ما در ناحیه ستون فقرات عضلاتی در ناحیه های مختلفی داریم.

از سطح به عمق لایه های عضلانی داریم که وظایف مختلفی از قبیل حمایت از ستون فقرات، چرخش ستون فقرات، ایجاد حرکت در ستون فقرات دارند. این ماهیچه ها مانند سایر عضلات دچار گرفتگی و اسپاسم می شوند و در ستون فقرات درد ایجاد می کنند.

برای درمان این شکل معمولا از فیزیوتراپی و ماساژ و یا دارودرمانی استفاده می کنیم.

نکته مهم این است که این عضلات را به صورت صحیح تقویت می نماییم تا از درد های بعدی جلوگیری کنیم.

مفاصل خلفی و جانبی ستون فقرات

این مفاصل به علت شیوه های نامناسب نشستن- ایستادن و روش غلط زندگی روزمره، فشار زیادی را تحمل می کنند و به همین دلیل مانند هر مفصل دیگری دچار درد می شوند.

برای درمان این مشکل مهم ترین قسمت درمان پیشگیری اشت.

برای پیشگیری مهم ترین رکن این است که شیوه زندگی و فعالیت های روزمره اصلاح شود.

اما برای درمان کمردرد حاد ناشی از این مفاصل روش های مختلفی وجود دارد.

در قدم اول با معاینه و روش های مختلف تصویربرداری تشخیص تایید می شود.

سپس با درمان دستی و تکار درد جاد از بین می رود و در ادامه احتمالا نیاز به چند جلسه فیزیوتراپی می باشد.

دارودرمانی با هدف کم کردن التهاب این مفاصل ضرورری است و کاهش التهای موجب کاهش درد می شود.

در ناحیه اتصال لگن به ستون فقرات مفاصلی وجود دارند به نام مفاصل ساکرو ایلیاک.

این مفاصل مفاصلی هستند که به راحتی دردناک نمی شوند اما در صورت وجود درد در آن ها گاهی درمان سخت می شود.

اما گاهی ریشه های نخاعی کمر می توانند درد این مفاصل را تقلید کنند.

برای درمان درد این مفاصل گاهی از درمان دستی و درمان کمر درد با فیزیوتراپی استفاده می شوند.

علل لگنی کمر درد

این علل بیشتر در خانم ها می توانند موجب تقلید کمردرد شوند.

عفونت های رحم و عفونت های ادراری می توانند علائم کمردرد را تقلید کنند و نیاز است که در شرح حال به این نکته توجه کامل شود. در صورت علائم مشکوک نیاز است که ازمایشات لازم و شماوره با پزشک متخصص زنان و مامایی درخواست و صورت پذیردو درمان های لازم شروع شود.

درگیری شبکه عصبی لگن

گاهی به علل ناشناخته شبکه عصبی لگن ملتهب می شود.

برخی بر این باورند این درگیری علت ویروسی دارد.

درگیری این شبکه موجب درد شدید کمر و پا می شود که این درد به شدت ناتوان کننده است و معمولا در افراد دیابتی شایع تر است. این درد معمولا بعد از یک هفته الی ده روز کاهش می یابد و ضعف عضلات نمایان می گردد. از مهم ترین اقدامات برای بررسی این مشکل انجام نوار عصب – عضله است و بعد از تایید تشخیص نیاز است که حتما دارودرمانی مناسب انجام شود به همراه فیزیوتراپی برای جلوگیری از ضعف شدید عضلات اندام تحتانی.

آرتروز ستون فقرات

این اتفاق می تواند موجب به وجود آمدن درد کمر در ناحیه ستون فقرات شود. اتفاقی که در این روند می افتد این است که لیگامانهای و تاندون های ستون فقرات ضخیم شوند، استخوان های اضافی در مهره های ستون فقرات به وجود آینداین ضخیم شدن ها در اکثر موارد موجب به وجود آمدن درد در ناحیه ستون فقرات می شود چه در ناحیه گردن چه کمر و چه ناحیه قفسه سینه. اگر این روند موجب فشار بر اجزای عصبی ستون فقرات از جمله ریشه های نخاعی شود، دردهایی در یک پا و یا هر دو پا احساس می شوند. برای درمان آن معمولا طب سوزنی، فیزیوتراپي، و منوال تراپی کمک کننده خواهد بود.

بیرون زدگی دیسک (پارگی دیسک کمر)

این مشکل شایع ترین شکل بروزش درد یک پا یا هر دو پا، گزگز و مورمور شدن یک یا هر دو پا، احساس سنگینی در یک یا هر دو پا است. در برخی از مئارد این احتمال وجود دارد کمردرد نیز وجود دارد. یکی از واژه های عامیانه بین مراجعین رگ سیاتیک است.

رگ سیاتیک همان بیرون زدگی دیسک در قسمت های تحتانی ستون فقرات کمری است.

برای تشخیص معاینه بسیار مهم است و در کنار آن ام ارای نقش موثری دارد.

در بعضی موارد نوار عصب – عضله نیاز است. برای درمان سه راه حل گلی نیاز است:

اول استفاده از دارو درمانی و فیزوتراپی و ماساژ.

دوم روش های عمل جراحی بسته که شامل تزریق اوزون در ناحیه اپیدورال و داخل دیسک، لیزرتراپی داخل دیک، رادیو فراکانسی و تزریق ژل داخل دیسک می باشد. در صورت عدم پاسخ راه حل عمل جراحی باز استکه می تواند عوارضی از قبیل چسبندگی داشته باشد.

کشیدگی ( رگ به رگ شدن عضلات)

ممکن است دلیل انواع کمردردکشیدگی لیگامنت ها یا تاندون ها و یا ماهیچه های کمر باشد. لیگامنت ها در واقع رباط هایی هستند که وظیفه حمایت و نگهداری از ستون فقرات و مفاصل آن ( مفاصل فاست) را بر عهده دارند . کشیدگی عضلات ، تاندون ها یا رباط ها ممکن است بر اثر زمین خوردن ، عادات حرکتی غلط (مثلا بلند کردن جسم سنگین و همزمان چرخاندن کمر) ، تصادف با اتومبیل و بسیاری دلایل دیگر رخ دهد. کشیدگی و آسیب به عضلات یا رباط ها و تاندون های ستون فقرات معمولا دردناک است و تا مدتی دامنه حرکتی فرد را محدود خواهد کرد.

وارد شدن فشار به عصب های ستون فقرات

هنگامی که یک رشته عصبی در ستون فقرات تحت فشار قرار می گیرد یا گیر می افتد ، ملتهب شده و شروع به ارسال سیگنال های درد به مغز می کند و علت کمر درد می باشد . بسیاری از آسیب ها و اختلالات ستون فقرات می تواند موجب گیر افتادگی یا فشار به ریشه های عصبی ستون فقرات شود، به طور مثال : بیرون زدگی دیسک ها ، ضخیم شدن رباط های ستون فقرات و تشکیل زائده استخوانی در مهره های ستون فقرات.

برآمدگی، بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر

در این حالت محتویات داخل دیسک کمر ( با نام نوکلئوس پولپوس) فشرده می شود و لایه سخت خارجی دیسک ( با نام آنولوس فیبروس) را پاره کرده و از درون دیسک بیرون می زند. پس از پارگی دیسک محتویات داخل دیسک ( نئکلئوس پولپوس) که از درون دیسک کمر بیرون زده است به ریشه های عصبی یا نخاع در ستون فقرات فشار می آورد و باعث بروز کمر درد و علائم دیسک کمر می شود.

درد کمر در این حالت ممکن است با درد پا ها باشد.

البته ممکن است به بیمار گفته شود که دچار سیاتیک است.

اصطلاح سیاتیک در پزشکی به گروهی از علائم گفته می شود که بر اثر وارد آمدن فشار به عصبی به نام سیاتیک ایجاد می شود.

فرسایش دیسک و مهره های ستون فقرات

فرسایش ستون فقرات بر اثر بالا رفتن سن ایجاد می شود.

این حالت در واقع یک بیماری نیست بلکه شامل تغییراتی می شود که یه صورت طبیعی با بالا رفتن سن فرد در ستون فقرات ایجاد می شود. با بالا رفتن سن دیسک های بین مهره ای ستون فقرات خشک می شوند و حجم آن ها کاهش میابد ، با تغییر فرم و کاهش ارتفاع دیسک ( بر اثرکم شدن حجم آب درون دیسک) فاصله بین مهره های ستون فقرات کاهش میابد و فضای موجود برای عصب ها نیز کم می شود. سطح غضروفی مفاصل فاست در ستون فقرات نیز با بالا رفتن سن فرسایش میابد و زائده های استخوانی در اطراف مهره های ستون فقرات شکل می گیرند و این زائده ها ممکن است به سمت کانال نخاعی رشد کنند و موجب درد سیاتیک شوند.

اختلالات مفصل ساکروایلیاک

اساسی ترین بخش در لگن مفصل ساکروایلیاک می باشد.

مفاصل ساکروایلیاک یا مفاصل خاجی در واقع محل اتصال ستون فقرات به استخوان لگن هستند.

این مفاصل توسط رباط های بزرگی حمایت می شوند.

میزان دامنه حرکت این مفصل بسیار کم است .

ممکن است این مفاصل بیش از حد حرکت کنند یا برعکس به اندازه کافی حرکت نکنند.

در هر دو صورت مفصل ساکروایلیاک به خوبی عمل نمیکند و موجب بروز علائمی مانند درد کمر می شود.

سایر دلایل کمر درد :

عفونت در ستون فقرات

عفونت ستون فقرات یکی از دلایل کمر درد است که کمتر شایع است.

عفونت ممکن است باکتریایی یا میکروبی باشد و می تواند بر دیسک های بین مهره ای ، استخوان های ستون فقرات ، طناب نخاعی و فضای بین ریشه های عصبی در ستون فقرات ( فضای اپیدورال) اثر بگذارد

تومور های ستون فقرات

تومورهای ستون فقرات ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند که در صورت بدخیم بودن به آن سرطان گفته می شود. این رشد غیر عادی سلول ها ( به نام نئوپلاسم) میتواند از نوع اولیه ( رشد سلول ها در همان محل اولیه) یا از نوع متاستاتیک ( رشد سلول ها در محلی دیگراز محل اولیه ) باشد. سرطان نوع اولیه در مهره های ستون فقرات ؛ ریشه های عصبی و طناب نخاعی شکل می گیرد و در سرطان متاستاتیک ، سرطان اولیه از نقاط گفته شده به سایر نقاط بدن نیز سرایت می کند : مانند سینه ها ، کلیه یا کبد.

علاوه بر موارد اشاره شده کمر درد ‌می‌تواند دلایل دیگری مانند بارداری، چاقی، پوکی استخوان و … نیز داشته باشد.

علائم و نشانه ها کمر درد

کمر درد خودش یک علامت و نشانه است. اما درد کمر ممکن است به شکل های مختلفی بروز کند.

علائمی که فرد در خود مشاهده می کند بسته به نوع آسیب و محل آسیب در ستون فقرات می تواند به صورت های متفاوتی باشد.

کمردرد ممکن است حاد یا مزمن باشد .

درد حاد به دردی گفته میشود که برای ۴ تا ۶ هفته طول کشیده است اما درد های مزمن برای زمان بسیاری طولانی تری ( گاهی در طول عمر شخص) ادامه دار بوده است. افرادی که دارای درد مزمن کمر هستند ممکن است در مقاطعی درد حاد کمر را نیز تجربه کنند. کمر درد ممکن است ناگهانی و با حالت تیر کشنده باشد یا ممکن است خفیف باشد و به طور مبهمی حس شود.

ممکن است درد کمر هنگام حرکت کردن حس شود یا تنها در هنگام سرفه کردن شخص حس شود.

درد کمر در دست یا پا

احتمال دارد همراه با درد کمر در دست یا پای خود احساس گزگز یا مورمور یا بی حسی کنید.

ممکن است درد کمر شما تا پاها ادامه داشته باشد که در این صورت به آن سیاتیک گفته می شود.

درمان درد کمر به شیوه صحیح از اهمیت بالایی برخوردار است.

در صورتی کمر درد شما ادامه دارد و خوب نمی شود باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورتی که همراه با درد کمر یکی از علائم زیر را مشاهده کردید لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید :

• دردی که به طور چشمگیری در حال شدت یافتن است
• دردی که مانع از انجام کارهای روزانه شما می شود
• احساس کرختی یا بیحسی در پاها
• احساس کرختی و بی حسی یا گزگز در دست ها
• عدم توانایی کنترل ادرار و مدفوع

تشخیص کمر درد

در صورتی که کمر درد شدیدی دارید که برای مدت بیش از چند روز ادامه یافته است و علائمی دیگری همراه با درد کمر مشاهده می کنید لازم است به متخصص ستون فقرات مراجعه کنید. در هنگام معاینه پزشک سولاتی از شما می پرسد و برخی معاینات فیزیکی را روی شما انجام می دهد تا به دلیل اصلی درد کمر شما پی ببرد و یک برنامه درمانی مناسب برای درمان آن و کنترل علائم شما تا زمان بهبودی کامل تدوین کند. ممکن است برای تشخیص علت درد کمر علاوه بر معاینه فیزیکی نیاز به انجام آزمایشات عکسبرداری از جمه عکسبرداری اشعه ایکس، یا سی تی اسکن نیز باشد.

درمان کمر درد با فیزیوتراپی

فیزیوتراپ روش های درمانی متعددی را می تواند به شما پیشنهاد می کند که اثر گذاری هر یک از آن ها برای درمان کمر درد اثبات شده و قطعی است. این روش ها شامل تمرین درمانی، درمان دستی، تراکشن ستون فقرات و استفاده از بسیاری از مدالیته های درمانی دیگر است.فیزیوتراپیست همچنین برای رعایت عادات حرکتی صحیح، نحوه تسکین درد و انجام تمرینات ویژه در خانه به شما تمام اطلاعات لازم را می دهد.

شما می توانید برای درمان کمر درد خود به فیزیوتراپی مراجعه کنید، همچنین ممکن است پزشک، شما را به مرکز فیزیوتراپی ارجاع دهد. فیزیوتراپیست می تواند در بهبود کمر دردتان کمک کند و به شما کمک کند دوباره مانند قبل کمر خود را حرکت دهید و به شما آموزش خواهد داد که چگونه درد خود را کنترل کنید. به کمک فیزیوتراپی کمر درد می توانید بدون نیاز به انجام عمل جراحی و صرف هزینه های گزاف و مصرف دارو و مواجهه با عوارض آن، توان حرکتی کمر خود را بازیابید و درد آن را بهبود دهید.

توصیه های کمر درد

توصیه میکنیم در صورتی که در حال حاضر کمر درد دارید

• تا جایی که میتوانید مانند قبل به فعالیت خود ادامه دهید چرا که استراحت در تخت برای مدت زمان بیشتر از یک روز می تواند روند بهبودی شما را کند کند
• در صورتی که برای بیش از چند روز درد شما ادامه یافت به یک مرکز فیزیوتراپی مراجعه کنید

درمان های فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی کمر درد شامل دو دسته فعال و منفعل می شود. درمان های منفعل (معمولا به کمک دستگاه ها و یا درمان های دستی) به ریلکس کردن عضلات و کاهش درد کمک میکند به همین منظور در ابتدای درمان، از روش های منفعل برای بهبود وضعیت فرد استفاده می شود و هدف این است که بیمار برای انجام درمان های فعال آماده شود. درمان های فعال ، تمرینات و حرکاتی هستند که کمر شما را تقویت می کنند و بروز مجدد کمر درد جلوگیری می کنند.

روش های درمانی منفعل کمر درد

درمان های منفعل شامل موارد مختلفی است که برخی از مهمترین آن ها در ادامه آمده است :

ماساژ : بر طرف کردن گرفتگی های مزمن در عضلات کمر و برطرف کردن تنش وارد شده به عضلات بر اثر فعالیت های روزانه هدف اصلی ماساژ درمانی کمردرد و ماساژ ستون فقرات می باشد.

درمان های دستی :

فیزیوتراپ ها از بسیاری از تکنیک های درمان دستی و جاندازی برای بهبود عمکرد مفاصل و بافت های مربوطه (عضلات، رباط ها، تاندون ها و کپسول های مفصلی) استفاده می کنندو

سرما درمانی:

سرما درمانی یا به اصطلاح کرایوتراپی برای کاهش سرعت جریان خون در ناحیه آسیب دیده به منظور کاهش التهاب، گرفتگی عضلات و درد استفاده می شود. سرما درمانی از طریق گذاشتن کمپرس سرد یا انجام ماساژ سرد انجام می شود. روش دیگر سرما درمانی استفاده از اسپری مخصوص به نام فلورومتان در محل آسیب است.

الکتروتراپی با دستگاه TENS

توسط این دستگاه ماهیچه های شما با ارسال یک جریان الکتریکی ایمن به آن ، تحریک می شود.

این روش یه کاهش گرفتگی کمر و افزایش ترشح اندورفین و ترشح طبیعی مواد تسکین دهنده درد در محل آسیب کمک می کند.

اولتراسوند :

اولتراسوند با افزایش جریان خون به کاهش گرفتگی عضله ، تورم و خشکی مفاصل و تسکین درد کمک می کند. اولتراسوند در فیزیوتراپی با فرستادن امواجی به عضلات و به وجود آمدن گرما انجام می شود که به بالا رفتن جریان خون و تسریع بهبودی کمک می کند.

روش های درمان کمر درد با فیزیوتراپی

در قسمت درمان با روش های فعال فیزیوتراپی بعد از دیسک کمر، فیزیوتراپیست تمرینات و حرکات بسیاری به شما آموزش می دهد . انجام این تمرینات به منظور بهبودی انعطاف پذیری، قدرت عضلانی ، ثبات عضلانی و تعادل و افزایش دامنه حرکنی مفاصل ستون فقرات می باشد. برنامه تمرینی برای هر شخص متفاوت است و با توجه به وضعیت او و همچنین سوابق پزشکی او تدوین شده است. ممکن است تمریناتی که فیزیوتراپ برای کمر درد شما پیشنهاد کرده است برای درمان کمر درد شخص دیگری مناسب نباشد چرا که ممکن است علت اصلی کمر درد شما با شخص دیگر کاملا متفاوت باشد.

ورزش و حرکات اصلاحی درمان کمر درد

نوع آسیب و میزان آسیب وارد شده به کمر به طور چشم گیری بر نوع تمرینات مورد نیاز برای بهبود آن تاثیر دارد بنابر این قبل از شروع هرگونه ورزش درمانی کمر لازم است با فیزیوتراپ خود مشورت کنید. به خاطر داشته باشید که باید در حین ورزش کمر درد به آرامی عضلات خود را بکشید، نفس عمیق بکشید و بر روی عضلات کمر خود تمرکز کنید و به نحوی تمرینات را انجام دهید که انجام آن دردناک نباشد. در ادامه برخی حرکات اصلاحی ابتدایی که عموما برای درمان کمر درد تجویز می شوند اورده شده است. در مورد انجام این حرکات لازم است با فیزیوتراپ خود مشورت کنید. به غیر از فیزیوتراپی برای درمان کمر درد روش‎‌های درمانی دیگری مانند لیزر درمانی، شوک درمانی، مغناطیس درمانی و … نیز وجود دارد.